-
(#4055686)
t: su götürmez bir gerçektir.
yani nedir? türk aydınları, dünyadaki mevkidaşlarına oranla ne yazık ki çok daha etkisiz konumdadır.
bizdeki etkisizliğe değinmeden evvel, salt etkisizliğin nasıl bir şey olduğunu revize etmemiz gerekiyor.
etkisizlik; içinde bulunduğu toplumun mevcudiyetini zedeler. hangi şahıs ya da tüzel kişi olduğu fark etmez, yaşadığın dönemde/yerde etki eden değilsen, etki edilensindir.
şartlara göre etkisizliğin sağladığı dezavantajlar da değişir. orta çağda etkisiz olmakla, 21. yüzyılda etkisiz olmak aynı şey değildir en basitinden. bahtımıza yanayım, biz en olmamamız gereken zamanda etkisiz olduk..
.
bizim etkisizliğimiz...
ne tanrı dünyayı tek günde yarattı, ne de mütecaviz avrupalı tepemize bir günde çıktı. gerçek şu ki herkes her şeyin farkındaydı. ve kimse hiçbir şey yapmadı.
o yüzden mihnetim bellidir; osmanlı'nın kendini dünyaya kapatması, türk aydının da bu duyarsızlığa ayak uydurmasını gerektirmezdi.
aç parantez: hezarfen ahmed çelebi'nin sürgün edilmesi;
(#2144874)
tamam, devletlum fatih'ten sonra çağdaşlaşma adına yumurta kapıya dayanana kadar dişe dokunur bir girişimde bulunmamış. hatta gerilemek için ekstra çaba sarf etmiş.
ancak...
çağın gelişmelerinden haberdar olmak, yaşadığı toplumun -ilk önce kendi çevresinden başlayarak- çağa ayak uydurmasını sağlamak, en kötü ihtimalle kendi belirlediği çevrenin yeni çağın getirilerine gösterdiği mukavemetini kırmak; devletinin politikası ne olursa olsun her aydının yegane sorumluluğudur.
şayet ortada geri kalmış bir yığın varsa, bunun sorumlusu devletten sonra aydınlardır. lakin kimse devletten ötesini konuşmaz.. zira bu bir ifşadır; fiiliyatta toplumuna dişe dokunur bir katkı sağlayamayan aydın, esasen olması gerektiği kadar faydalı olamamıştır.
biz başarısız aydınların mağlubiyetinin bedelini çok ağır ödedik.. oğlum mernus, otobüsü kaçıranların kimler olduğunu neden hiç sorgulamıyorsun?
.
1800'lerde bir zümre kuruldu. gelecek birkaç yüzyıla damgasını vuracak bir sistem.. ister istemez kozmopolit bir yapıda olan bu mekanizmada; kimisi karar merci, kimisi değerlendirme kurulu, kimisiyse sadece seyirci oldu. biz hiçbiri olamadık..
nüfus/toprak ekseriyetinin bizde olması artık bir şey ifade etmiyordu. yeni düzen, ekalliyetin elindeki birkaç unsur yüzünden (bilim, sanayi, keşifler, sömürgecilik) efendiliğin anahtarlarını onlara teslim etti.
realite şu olmasına rağmen yaşanan bu kırılma noktası onlara yaradı;
---
spoiler ---
"insan yaratıcılığının yönü neredeyse 10.000 yıl boyunca bereketli hilal'den avrupa'ya doğrudur. orta çağ'da, avrupa'da su değirmenlerinin icadına dek, avrupa dünyadaki teknolojik gelişime esaslı olarak yeni bir katkıda bulunmamıştır…"
"... avrupa'nın öne geçmesinin en büyük sebebi ingiltere'de başlayıp hollanda'ya, sonra da dünyanın diğer ülkelerine ve yüzyıllar sonra osmanlı imparatorluğu'na sıçrayan sanayi ve bilim devrimlerinin neden istanbul'da değil de londra'da başladığını tartışırlar.
- bunun sebebi coğrafi keşiflerin etkilerinin türkiye'de değil de ingiltere'de mi yaşanmasıydı? yoksa ingiltere'nin bir ada olması ve bu yüzden komşularından korunmak için otokratik bir yönetime ve güçlü bir orduya ihtiyaç duymaması, aynı şekilde askeri dikkatini çekebilecek ve ele geçirmek isteyecek komşularının olmaması mıydı? ingiltere'de kömür madenlerinin nehirlere yakın olması, böylece buharlı makineler ve su değirmenleri için gereken enerji ve motivasyona sahip olmaları yüzünden mi sanayi devrimi tetiklemişti?"
-
(#2367678)
---
spoiler ---
.
zümredekilerin ortak paydası; dünyanın yeni bir döneme girdiğinin farkında olmaları ve bu yeni dünyadan kendilerine çeşitli rantlar sağlamayı arzuluyor oluşlarıydı.
o günden bugüne dünyanın başına ne geldiyse, her kararın altında bu zümrenin imzası vardır. içeride şu;
(#2407887) avrupalılara ek olarak amerikalı var, rus var, uzak doğulu var, iki defa kovulmasına rağmen yerini asla bırakmamış alman var. hatta üvey evlat kontenjanından yunanı, ermenisi, yahudisi bile var. ama türk yok..
rivayet değil bunlar. adamların özde önde gelenleri devletlerinin bekasına öyle veya böyle etki ederken, bizimkiler avrupa görmüşler ve görmemişler olarak ikiye ayrılmış, asırlarca birbirleriyle didişmişler. sokayım sizin aydınlığınıza.
ne yazık ki bu durum hala sürmekte. dünyada bir şeyler oluyor bitiyor, neredeyse hepsinin bizimle bir alakası var. ama konuya en son biz vakıf oluyoruz hdjasdhkasd
bazen düşünüyorum atatürk olmasaydı halimiz ne olurdu diye. işin içinden çıkamıyorum. biri üzerinden çıkışayım; atatürk olmasaydı ziya gökalp'ın pek bir anlamı olmazdı mesela. laf çok da icraat yok icraat.
yine akif'in şu tespite varıyoruz; "bakıyorum ayrı ayrı pek iyi adamlarız. bizi medeniyette dünyalar kadar geride bırakan milletlerin fertleri arasında bizdeki yükseklik yok. sonra bakıyorum, bir yere gelince bir içtimai heyet teşkil edemiyoruz. çünkü o terbiyeden mahrumuz. işte bizim muhtaç olduğumuz terbiye, asıl bu ikinci terbiye olacak." -
(#2068471)
.
"memleket mi, yıldızlar mı, gençliğim mi daha uzak?"
not:
(#4061417)